विद्या भट्टराई कास्की क्षेत्र नम्बर २ मा नेकपा एमालेका तर्फबाट प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि चुनावी मैदानमा उत्रिएकी छन् । यसअघि भएको उपनिर्वाचनमा उनी सोही क्षेत्रबाट अत्यधिक मतका साथ विजयी बनेकी थिइन् ।
सामाजिक विभेद र आर्थिक असमानताका कारण महिलाहरू राजनीतिमा प्रतिस्पर्धी बन्ने सवालमा चुनौतीहरु कायम रहेको बताउने उनको भनाइमा त्यही कारण संख्यात्मक उपस्थिति कमजोर छ ।
अबको पाँच वर्ष संसदीय क्षेत्रमा रहेर समग्र विकासको अभियानमा प्रमुख भूमिका निर्वाह गर्ने अठोट गरेकी भट्टराईले जनप्रतिनिधिका रूपमा जनजीवनको सवालमा संसदमा सशक्त आवाज उठाउने योजना बनाएकी छन् ।
२०७६ को उपनिर्वाचनमा कास्की-२ बाट उनी विजयी भएकी थिइन्। कांग्रेसका खेमराज पौडेललाई भारी मत अन्तरले पराजित गर्दै विद्या विजयी भएकी थिइन्।
ताप्लेजुङ हेलिकप्टर दुर्घटनामा तत्कालीन पर्यटनमन्त्री रवीन्द्र अधिकारीको निधन भएपछि उपनिर्वाचन भएको थियो । विद्या रवीन्द्रकी पत्नी हुन् ।
उनले कांग्रेस उम्मेदवार पौडेललाई आठ हजार चार सय तीन मतअन्तरले जितेकी थिइन्। विद्याले २४ हजार तीन सय ९४ मत पाएकी थिइन् भने प्रतिद्वन्द्वी पौडेलले १५ हजार ९ सय ९१ मत ल्याएर पराजित भएका थिए ।
प्रस्तुत छ, निर्वाचनको सन्दर्भमा उनीसँग एएमजी टाइम्सले गरेको कुराकानी–
तपाईंको उम्मेदवारी केका लागि ?
राष्ट्रिय स्वाधीनता, कास्केली जनताले देखेको नेपाली मोडेलको विकासका सपना पुरा गर्ने प्रतिबद्धता सहितको मेरो उम्मेदवारी हो । गत उपनिर्वाचनमा कास्कीका न्यायप्रेमी जनताहरुले मलाई अत्यधिक मतका साथ निर्वाचित गर्नुभयो ।
विशेष परिस्थिति जस्तै, कोरोना संक्रमण, राजनीतिक उथलपुथल र अस्थीरताका कारण अघिल्लो कार्यकालमा सुरू भएका योजना र सम्पन्न हुन नसकेका विकास निर्माणका कार्यहरू सबैलाई सम्पन्न गरी जनताको चाहाना पूरा गर्ने प्रतिबद्धतासहित मेरो उम्मेदवारी हो ।
उम्मेदवारीका लागि पार्टीबाट टिकट पाउन कत्तिको सहज भयो ?
जनताको माया र चाहनाले म पार्टीको इमान्दार कार्यकर्ता, प्रार्टी प्रतिको निरन्तर लगनशीलता र बफादारिताको कारणले कस्केली जनताको रोजाइमा सिफारिस भएकोले पार्टीले विश्वास गरी सहज रूपमा उम्मेदवारीका लागि मलाई अघि सार्यो । सिङ्गै पार्टी, सम्पूर्ण नेता, सम्पूर्ण कार्यकर्ताहरूप्रति धेरै आभारी छु । प्यारा जनताहरूको माया, नेता र कार्यकर्ताहरुको पूर्ण साथ पाएकी छु ।
महिलालाई हत्तपत्त नेतृत्वमा आउने अवसर नदिने सबैजसो पार्टीहरुको प्रवृत्ति छ, यस्तो किन गरिन्छ जस्तो लाग्छ ?
नेकपा एमालेले प्रतिस्पर्धालाई स्वीकार गर्दछ । महिला, उत्पीडित तथा सीमान्तकृत समुदायहरुलाई आरक्षणको व्यवस्था सुरु गर्ने पार्टी एमाले हो । सामाजिक विभेद र आर्थिक असमानताका कारण महिलाहरू राजनीतिमा प्रतिस्पर्धी बन्ने सवालमा चुनौतीहरु भने कायम छन् जसका कारण संख्यात्मक उपस्थिति कमजोर नै छ ।
आफ्नो निर्वाचन क्षेत्रका प्रमुख समस्या के के छन् ?
राम्रो सवाल उठाउनु भयो । महानगरभित्रका ११ वटा वडा समावेश भएर बनेको कास्की क्षेत्र नम्बर २ मा अहिले पनि सडक, पुल र खानेपानी सबै वडामा जन आवश्यकताअनुसार पुग्न सकेको छैन । सडक पूर्वाधारका कामहरू अधुरा छन् । भूक्षयको समस्या छ । खानेपानी, ढलनिकासको समस्या छ । कृषिको उत्पादन, बजारीकरणको समस्या छ । युवाहरूलाई स्वरोजगार र महिलाहरूलाई उद्यमशील बनाउन सकिएको छैन ।
ती समस्याको समाधानका लागि तपाईंका योजना कस्ता छन् ?
कास्की २ नम्बर क्षेत्र पोखरा महानगरपालिकाको ११ वटा वडा समावेस भएर बनेको हुनाले जनताको जीवनसँग जोडेर पोखराको प्राकृतिक सम्पन्नतालाई रक्षा गर्दै पोखरा निर्माणको सोच विकास गर्नु पर्दछ । यस क्षेत्रमा प्राकृतिक जोखिम, भूक्षय, नदी कटान, डुबान, ढल निकास जस्ता समस्याहरू प्रमुख रहेका हुनाले विपद र प्राकृतिक प्रकोपलाई समाधान गर्न संघ, प्रदेश र स्थानीय तहको साझेदारी रहने गरी श्रोत साधन सहितको संयन्त्र आबश्यक छ ।
एकीकृत शहरी विकासको मान्यताअनुरुप महानगरीय विकास मोडेललाई अबलम्बन गर्नु पर्दछ । यसले पोखरा महानगरमा समावेश भएका पेरिफेरिका वडाहरुको समग्र विकास गर्न सहज हुन्छ ।
मतदाताले तपाईंलाई नै मत दिनुपर्ने आधार के मान्नुहुन्छ ?
समन्यायिक विकासको सोच सहित योजना बनाउनका लागि प्राप्त अघिल्लो अनुभवलाई कार्यान्वयन गर्न, लैङ्गिक सहभागिता र समावेशी मान्यतालाई स्थापित गर्न, विभेदरहित समाज निर्माण गर्ने एक अभियन्ताका रूपमा मैले संसद र संसदीय समितिमा प्रस्तुत गरेका विचार र खेलेको भूमिका त्यसका साथै साढे २ वर्ष इमानका साथ साम्सद्को भूमिका निर्वाह गरेको आधारहरु नै हुन् भन्ने मैले ठानेको छु ।
राजनीतिमा कसरी प्रवेश गर्नुभयो ? कहिलेदेखि ?
विद्यालय जिवनमा ७ कक्षा पढ्ने समयबाट विद्यालयको सरसफाइ र गुणस्तरीय पढाइको सवाललाई अनेरास्ववियुको नेतृत्वमा सञ्चालित कार्यक्रम हरुमा सहभागी हुँदै मेरो राजनीतिक यात्रा सुरु भएको हो ।
बक्तृत्वकला, हाजिरीजवाफ र सांस्कृतिक कार्यक्रममा सहभागी हुँदै अनेरास्ववियुको केन्द्रिय कमिटीको सचिवको जिम्मेवारी पूरा गरे । महिला, बुद्दिजीवी हुँदै पार्टीको केन्द्रिय विभागमा रहेर भूमिका निर्वाह निरन्तर गरिरहेको थिएँ ।
यसमा लाग्न कसैको प्रेरणा वा कुनै घटना, प्रसंग सम्झनुहुन्छ ?
विद्यालयमा अनेरास्ववियुको प्रभाव, अनेरास्ववियुले सञ्चालन गर्ने परिवर्तनमुखी अभियानहरु, घर परिवारको प्रेरणा र सहकर्मीहरुको साथ हुन् ।
भविष्यको योजना के छ, राजनीतिमै निरन्तर लागिरहनुहुन्छ ?
अबको पाँच वर्ष संसदीय क्षेत्रमा रहेर पार्टीको कामका साथै समग्र विकासको अभियानमा प्रमुख भूमिका निर्वाह गर्ने छु । एउटा जनप्रतिनिधिका रूपमा जनजीवनको सवालमा संसदमा सशक्त आवाज उठाउने छु । राजनीति अब अभियान भन्दा पनि लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको सुदृढीकरणका लागि एक प्रमुख कार्यनीति हो भन्ने म ठान्छु । यस चेतका साथ आफ्नो जिम्मेवारीलाई कुशलतापूर्वक पूरा गर्ने कार्यमा म निरन्तर लाग्नेछु ।
संगठनमा पनि महिलाको निकै कम प्रतिनिधित्व देखिन्छ, खासगरी नेतृत्व र निर्णायक तहमा । यस्तो अवस्था अन्त्य गर्न तपाईंको भूमिका कस्तो रहन्छ ?
अझै पनि महिलाहरू प्रतिस्पर्धामा आउन सक्ने परिस्थिति तयार भएको छैन । पहिलाभन्दा अहिले महिलाको राजनीतिक दलमा काम गर्ने सवालमा सकारात्मक सोच निर्माण हुँदै गएको छ । कम्तीमा पनि एक तिहाइ महिला सबै कमिटी र राज्यका तहमा हुनु पर्दछ भन्ने नीतिगत व्यबस्थाका कारण महिलाको राजनीतिमा सहभागिता वृद्धि गर्न सहयोग पुगेको छ । तर पनि निर्णायक तहमा अहिले पनि महिलाहरुको उपस्थिति कमजोर छ भन्ने सवाल सत्य हो ।
पार्टीको सङ्गठित सदस्यहरु ५० प्रतिशत महिला बनाउनै पर्ने नीतिगत व्यवस्था आवश्यक छ । एक तिहाइको व्यवस्थालाई निर्णायक तहमा समेत लागू गर्ने गरी सबै दलहरूले केही समयलाई मात्र भए पनि बाध्यात्मक ब्यबस्था गरियो भने महिलाहरूलाई प्रतिस्पर्धी बन्न प्रोत्साहित गर्ने वातावरण तयार गर्छ । साझेदारी र ऐक्यबद्धता निर्माण गर्दै सपोर्टिभ मेकानिजम दलहरुभित्र निर्माण गर्नु पर्दछ ।
